جوانان، سرمایه اجتماعی و رفتارهای داوطلبانه

طرح مسأله: این مقاله مطابق مدل استون (Stone) مبتنی بر تفکیک ابعاد ساختاری و هنجاری در سنجش سرمایه اجتماعی، نشان می‌دهد چه ابعادی از سرمایه اجتماعی و در چه زمینه‌هایی می‌تواند مقوم گرایش‌ها و رفتارهای داوطلبانه جوانان باشد. روش: استراتژی روش‌شناختی پژوهش مبتنی است بر استفاده از طرح ترکیبی از دو روش، علی ـ مقایسه‌ای برای بررسی متغیر داوطلبی در سطح رفتاری و روش پیمایش مقطع ـ عرضی برای شناخت و بررسی گرایش‌های داوطلبانه افراد و تاثیرگذاری عوامل زمینه‌ای موثر در هر دو سطح. یافته‌ها: جنبه‌های هنجاری سرمایه اجتماعی (اعتماد و بده بستان) با کلیه گرایش‌های داوطلبانه رابطه مستقیم دارد. در سطح رفتاری، نمونه‌ای 86 نفری از داوطلبان کمک به زلزله‌زدگان شهر بم (پنجم دی‌ماه 1382)، از سطح بالاتر سرمایه اجتماعی نسبت به نمونه هم حجم از دانشجویان غیرداوطلب برخوردار بودند. مقایسه بین دو سطح رفتار و گرایش نشان می‌دهد داوطلبان کسانی هستند که گرایش‌های اعتراضی ـ رادیکال بالاتری داشته و از اعتماد کمتری به نهادهای حکومتی برخوردارند. نتایج: یافته‌های این پژوهش بیشتر منطبق با استدلال به کار رفته در آثار ادواردز و فولی (1997) است که در آن از دموکراسی به عنوان «نهادینه‌سازی بی‌اعتمادی» تعبیر می‌شود.